Xung đột nội bộ đằng sau sự trỗi dậy của Bộ An ninh quốc gia Trung Quốc

 Bình luậnViên Minh • 17/11/23

Ngay sau Hội nghị Công tác Tài chính của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) vừa kết thúc, Bộ An ninh quốc gia Trung Quốc ngày 2/11 nói rằng họ đang bàn về an ninh tài chính và nhắm đến những kẻ được gọi là “kẻ nói suông” và “rỗng tuếch” với những động cơ thầm kín, tuyên bố sẽ tăng cường giám sát các rủi ro an ninh quốc gia trong lĩnh vực tài chính. Đây chỉ là một phần trong kế hoạch mở rộng quyền lực toàn diện bất thường của Bộ An ninh Quốc gia Trung Quốc trong nửa năm qua.

Vào tháng 9 năm nay, Cơ quan an ninh quốc gia của Trung Quốc đã “xuyên biên giới” để chỉ trích chính sách ngoại giao Trung – Mỹ bằng một giọng điệu đe dọa. Cơ quan này đã bình luận về chiến lược Trung Quốc của chính quyền tổng thống Joe Biden rằng: “Muốn thật sự thực hiện ‘từ Bali đến San Francisco’, Hoa Kỳ cần thể hiện đủ sự chân thành”. “Từ Bali đến San Francisco” ám chỉ việc Tập Cận Bình gặp Biden ở Bali, Indonesia vào năm ngoái và hai người đã gặp lại nhau tại Hội nghị thượng đỉnh APEC ở San Francisco năm nay.

Việc vị thế của Bộ an ninh quốc gia Trung Quốc lên cao có trải qua quá trình đột biến. Mặc dù ông Tập Cận Bình đã thành lập Hội đồng An ninh Quốc gia ngay khi lên nắm quyền, nhưng trong 10 năm đầu cầm quyền của ông, các cơ quan an ninh quốc gia vẫn còn tương đối mù mờ, chưa đứng lên để trực tiếp công khai biểu đạt thái độ. Sự thay đổi bất ngờ xảy ra khi Tập Cận Bình tái đắc cử Chủ tịch nước vào tháng 3 năm nay, sau khi “Tập gia quân” chính thức lên nắm quyền, dường như nghĩ rằng tất cả quyền lực đang ở trong tay và có thể không để ý bất cứ điều gì.

Ngày 30/5 năm nay, trong cuộc họp đầu tiên của ủy ban an ninh quốc gia sau đại hội toàn quốc lần thứ 20 của ĐCSTQ, ông Tập tuyên bố: Trung Quốc “đang đối mặt với vấn đề an ninh quốc gia ở mức độ vô cùng phức tạp, khó khăn rất lớn”, “chuẩn bị trải qua gió to sóng lớn thậm chí khảo nghiệm trọng đại tới mức sóng gió kinh hoàng”.

Rõ ràng ông Tập đang quyết tâm đặt an ninh lên trên tăng trưởng kinh tế, thậm chí lên trên mọi thứ khác. Một loạt hành động của chính phủ do Bắc Kinh định hướng nhằm đảm bảo an ninh chế độ đã dần lộ diện. Kể từ đầu năm nay, Trung Quốc đã đàn áp các công ty tư vấn nước ngoài, nhiều công ty bị đột kích kiểm tra, nhân viên bị giam giữ.

Tờ Wall Street Journal dẫn lời những người quen thuộc với vấn đề này hôm 18/5 cho biết, ông Tập coi quy định đầu tư nước ngoài là “điểm mù” và để xóa tan nghi ngờ, ông đã bổ nhiệm giám đốc an ninh quốc gia Trần Nhất Tân phụ trách vấn đề này.

Kể từ khi “Đạo luật phản gián” mới sửa đổi có hiệu lực vào ngày 1/7 năm nay, chính quyền đã phát động một làn sóng vận động quần chúng nhằm “bắt gián điệp”, mục tiêu nhắm vào Hoa Kỳ. Vào ngày 1/8, lần đầu tiên Bộ an ninh quốc gia của Trung Quốc mở tài khoản công khai WeChat và liên tiếp đưa ra các bài báo tuyên bố đã giải quyết các vụ án gián điệp liên quan đến Hoa Kỳ.

Ngoài ra, chính quyền Bắc Kinh đang tiến hành kiểm toán về thuế, sử dụng đất và các dự án khác của các chi nhánh Tập đoàn Foxconn của doanh nhân Đài Loan Quách Đài Minh ở các tỉnh khác nhau. Có tin Bộ an ninh quốc gia Trung Quốc đã chỉ đạo các bộ, ủy ban của Quốc vụ viện thực hiện. Hành động này bị thế giới bên ngoài coi là sự can thiệp của Trung Nam Hải vào cuộc bầu cử ở Đài Loan.

Ông Trần Văn Thanh, cựu Bộ trưởng Bộ an ninh quốc gia của Trung Quốc, tại Đại hội 20 được thăng chức làm Ủy viên Bộ Chính trị sau đó giữ chức Bí thư Ủy ban Chính trị và Pháp luật Trung ương. Người kế nhiệm ông Trần Văn Thanh làm Bộ trưởng Bộ an ninh quốc gia là ông Trần Nhất Tân. Khi ông Tập là Bí thư Chiết Giang, ông Trần Nhất Tân vốn là cấp phó và chủ nhiệm văn phòng nghiên cứu Chính sách Tỉnh ủy, là cố vấn cá nhân của Tập và là thành viên đích thực của “Tập Quân gia”.

Trước đây, ông Trần Nhất Tân từng giữ chức vụ Tổng thư ký Ủy ban Chính trị và Pháp luật Trung ương, đồng thời phát động chiến dịch thanh trừng dưới danh nghĩa cải chính trong Ủy ban Chính trị và Pháp luật theo chỉ thị của Tập Cận Bình.

Trần Nhất Tân cũng là nhà lãnh đạo Đảng “5 hào” (chỉ những đảng viên rẻ tiền, chuyên “bình luận thuê” có lợi cho ĐCSTQ). Ngày 4/9/2018, Ủy ban Chính trị Pháp luật Trung Quốc họp làm việc kêu gọi chỉnh đốn hợp nhất binh lính tản mát của “Đảng 5 hào”, công khai khuyến khích cán bộ chính trị pháp luật, công an, cán bộ tuyên truyền mở tài khoản báo chí tự thân và nuôi dưỡng một nhóm tài khoản WeChat chính thức với hàng triệu người hâm mộ. Trần Nhất Tân, khi đó là tổng thư ký Ủy ban Chính trị và Pháp luật Trung ương, nhấn mạnh rằng cần nỗ lực bồi dưỡng những người nổi tiếng về chính trị và pháp lý trên Internet, đồng thời nghiên cứu các chiến lược mới, chiến trường mới và chiến thuật mới cho chiến lược đấu tranh trực tuyến..

Trần Nhất Tân cũng nói, các nhân viên chính trị pháp luật cần giao cho “người cầm bút” trách nhiệm khác đó là “chủ động chia sẻ những lo lắng của đảng” thành tâm ra sức cống hiến. Tuy nhiên, một số nhà quan sát tin rằng, nguyên nhân là do Ủy ban Chính trị và Pháp luật chưa thực hiện đúng chức năng của mình, vừa cầm cán dao và vừa cầm cán bút, giành quyền lực và công việc từ Ban Tuyên giáo Trung ương.

Theo suy nghĩ của Trần Nhất Tân, mấy năm trôi qua, có thể tưởng tượng rằng hiện nay về cơ bản toàn bộ Internet ở Trung Quốc đều là những người của “Đảng 5 hào”, các phương tiện truyền thông tự thân chính thức hoặc bán chính thức đang thống trị xu hướng dư luận. Internet của Trung Quốc được người nước ngoài nhìn thấy, không có mấy thông tin thực sự là ý dân, dù rò rỉ một chút ra ngoài nhưng cũng sẽ bị quản trị mạng chặn lại, ngoại trừ việc phát tán những lời chửi mắng nhỏ kiểu phụ họa lúc bận rộn.

Trước đây có tiền lệ hệ thống chính trị dựa vào tuyên truyền miệng để cướp chính quyền, sau khi Trần Nhất Tân nắm giữ một cơ quan vốn cần bảo mật như Bộ an ninh quốc gia, chắc chắn sẽ tiến tới trước đài để thể hiện. Vì vậy mới có việc lần đầu tiên Bộ an ninh quốc gia mở tài khoản công khai, xuyên biên giới trong ngoại giao, có lập trường cứng rắn về các vấn đề tài chính. Đây có lẽ là kết quả của việc Trần Nhất Tân đã chủ động hiến kế cho Tập Cận Bình.

An ninh chính quyền đã được tăng cường toàn diện, và những manh mối có thể được nhìn thấy trong báo cáo tại Đại hội 20 của ĐCSTQ. Trong tài liệu, từ “an ninh” xuất hiện tổng cộng 89 lần, cao hơn nhiều so với con số 55 lần trong báo cáo Đại hội toàn quốc lần thứ 19 cách đây 5 năm. Lần đầu tiên, “bảo đảm an ninh quốc gia và ổn định xã hội” được đưa vào một bài viết riêng biệt.

Vào ngày 25/11/2022, Lưu Hải Tinh, Phó giám đốc điều hành Văn phòng Ủy ban An ninh Quốc gia, đã đăng một bài báo về “an ninh quốc gia” trên các phương tiện truyền thông nhà nước, ca tụng Tập Cận Bình “đích thân chỉ huy” công tác an ninh quốc gia. Lần đầu tiên, bài báo đề cập đến sự cần thiết phải tuân thủ sự lãnh đạo tập trung, thống nhất về công tác an ninh quốc gia và “thực hiện quán triệt chế độ trách nhiệm của Chủ tịch Ủy ban An ninh Quốc gia Trung ương”.

Lưu Hải Tinh không phải là cấp dưới cũ trong phe phái của Tập Cận Bình, ông từng giữ chức Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, năm 2017, ông được điều động giữ chức vụ Phó Giám đốc Văn phòng An ninh Quốc gia. Ông là Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương khóa 20, phương tiện truyền thông chính thức của Đảng Cộng sản Trung Quốc từng tuyên bố, các thành viên Ban Chấp hành Trung ương nhiệm kỳ này đều được Tập Cận Bình “đích thân” đề bạt. Vì vậy, theo nghĩa rộng ông ấy có thể được coi là người trong gia đình quân đội của ông Tập.

Những bài báo đăng tải trên kênh truyền thông đảng của Lưu Hải Tinh dùng nhiều từ để nói về quản lý an ninh công cộng trong nội bộ, bao trùm tất cả gồm cả cái gọi là ổn định xã hội… Từ đó có thể thấy rằng Ủy ban An ninh Quốc gia, do đích thân Tập Cận Bình đứng đầu, dưới danh nghĩa lãnh đạo tập trung, thống nhất và bảo đảm an ninh của chế độ, trên thực tế, nó tích hợp các chức năng đối ngoại và nội bộ của Ủy ban Đối ngoại Trung ương và Ủy ban Chính trị và Pháp luật Trung ương, quản lý mọi hệ thống của “đảng, chính quyền, quân đội và các tổ chức quần chúng”, liên quan đến chính trị, kinh tế và các mặt khác.

Nhà bình luận nổi tiếng Cao Tân từng so sánh Ủy ban An ninh Quốc gia của Trung Quốc với “Nhóm lãnh đạo Cách mạng Văn hóa Trung ương” thời Mao. Tác giả đồng ý với điều này, bởi vì “Cách mạng Văn hóa” là “cốt lõi của mọi công việc” của ĐCSTQ lúc bấy giờ, quản lý cách mạng văn hóa gần như tương đương với quản lý mọi công việc của đảng-nhà nước. Ngày nay, trước cuộc khủng hoảng ngày càng sâu sắc của chế độ Cộng sản Trung Quốc, an toàn trở thành trung tâm của mọi thứ, hội đồng an ninh quốc gia quản lý an ninh, đương nhiên, nó tương đương với việc quản lý mọi công việc của đảng-nhà nước, vì vậy, sức mạnh này là vô cùng lớn.

Tất nhiên, dưới chế độ độc tài, toàn bộ đảng-nhà nước đều đã nằm trong tay Tập Cận Bình, cho nên trung thành với đảng tức là trung thành với Tập, cái gọi là bảo vệ an ninh quốc gia thực chất chỉ là một phần quan trọng trong việc bảo vệ quyền lực và địa vị của Tập Cận Bình.

Sự bố trí quyền lực trong gia tộc quân đội của ông Tập trong hệ thống an ninh quốc gia thực ra đan xen và chứa đựng những yếu tố xung đột nội bộ. Theo cấu trúc bề ngoài hoặc quy tắc hoạt động, phải là ông Trần Văn Thanh, Bí thư Ủy ban Chính trị và Pháp luật Trung ương, người trực tiếp chỉ huy Bộ an ninh quốc gia, sẽ chỉ huy Trần Nhất Tân. Tuy nhiên điều này có thể không xảy ra, bởi vì Trần Văn Thanh không phải là người thân tín trực tiếp của Tập Cận Bình. Ông vốn là thành viên của Chu Vĩnh Khang, cựu bí thư Ủy ban Chính trị và Pháp luật Trung ương, sau đó, ông được thu nhận vào tổ chức vì bày tỏ lòng trung thành với ông Tập.

Vào cuối tháng 5 năm nay, tại cuộc họp của Hội đồng An ninh Quốc gia Trung ương do Tập Cận Bình chủ trì, Thái Kỳ đã trở thành một trong những phó chủ tịch mới.

Ông Thái Kỳ là người chỉ đạo và sắp xếp công việc an ninh của Tập Cận Bình, cũng như chịu trách nhiệm chủ trì phong trào nghiên cứu “Tư tưởng Tập Cận Bình”, điều này liên quan đến cái gọi là an ninh tư tưởng cốt lõi của Bắc Kinh.

Bề ngoài, Lý Cường và Thái Kỳ đều là phó chủ tịch Ủy ban An ninh Quốc gia, tuy nhiên Thái Kỳ là giám đốc Ủy ban An ninh Quốc gia, và ông ta thực sự là người kiểm soát các hoạt động an ninh quốc gia. Lý Cường về cơ bản chỉ chịu trách nhiệm nhận lệnh từ Tập Cận Bình về mặt kinh tế. Thái Kỳ lợi dụng lý do an ninh quốc gia để can thiệp vào mọi mặt như ngoại giao, tài chính, phân cấp quyền lực khỏi lãnh thổ trên danh nghĩa thuộc về Quốc vụ viện.

Bây giờ khi Tập Cận Bình lên nắm quyền và Thái Kỳ cũng được đà lợi dụng, cái gọi là Ban chấp hành Trung ương ĐCSTQ có hai nghĩa, một là dùng để chỉ ông Tập là trung tâm, hai là dùng để chỉ Thái Kỳ, “trung tâm thứ hai”. “người giám sát mọi thứ.

Vì Thái Kỳ đến từ Phúc Kiến nên được coi là thành viên của gia tộc Phúc Kiến trong “Tập gia quân”, trái ngược với gia tộc Chiết Giang của Lý Cường. Tuy nhiên, sau khi Thái Kỳ thành công ở Phúc Kiến vào những năm 1980 và 1990, ông đã đồng thời xuất hiện cùng với Tập Cận Bình ở Phúc Kiến, đến năm 1999, ông được chuyển đến Chiết Giang và lại gặp ông Tập, điều này tương đương với việc kéo dài phe phái của ông Tập ở Phúc Kiến và Chiết Giang, đây là một trong những nguyên nhân khiến Thái Kỳ mạnh hơn Lý Cường.

Trần Nhất Tân với vai trò là Bộ trưởng điều hành Bộ an ninh quốc gia, là cố vấn riêng của Tập khi ở Chiết Giang và thuộc phe phái của Tập. Khi Trần Nhất Tân còn là Tổng thư ký Ủy ban Chính trị và Pháp luật, ở một mức độ nào đó, Quách Thanh Côn, khi đó là bí thư của Ủy ban Chính trị và Pháp luật Trung ương, đã bị gạt ra ngoài.

Sau khi Trần Nhất Tân nắm quyền quản lý Bộ an ninh quốc gia, sẽ không còn hoàn toàn chịu sự lãnh đạo trực tiếp của Trần Văn Thanh. Đồng thời, có lẽ vì mối quan hệ với ông Tập, Bộ Trần Nhất Tân có thể cố gắng đột phá vượt qua Thái Kỳ và chịu trách nhiệm trực tiếp với Tập. Điều này cũng giống như Hà Lập Phong, Phó thủ tướng phụ trách tài chính, vì ông ta là người đáng tin cậy của Tập Cận Bình, đồng thời có khả năng báo cáo trực tiếp với Tập Cận Bình.

Bất cứ việc gì ông Tập đều muốn “đích thân chỉ đạo”, điều này thường phá vỡ cơ chế lãnh đạo thông thường và chắc chắn sẽ dẫn đến hỗn loạn, đấu đá nội bộ. Không thể loại trừ xung đột nội bộ giữa nhiều cộng sự thân cận của Tập, chẳng hạn như Thái Kỳ, Trần Nhất Tân, và Bộ trưởng Công an Vương Tiểu Hồng. Ngoài ra, những người không là đội ngũ trong phe phái sẽ có bất đồng quan điểm vì chưa chiếm được lòng tin thực sự.

Vào tháng 3 năm ngoái, Tập Cận Bình đã cảnh báo các quan chức ở Trường Đảng Trung ương đừng nên là “người mang lòng suy nghĩ gian dối, thân trong doanh trại Tào mà tâm hướng về nhà Hán, đồng sàng dị mộng”. Những lo lắng của ông Tập đã được phơi bày, tuy nhiên người đồng sàng dị mộng có lẽ đầu tiên là những người ở bên cạnh ông ta.

Theo Epochtimes
Viên Minh (biên dịch)

Bài Liên Quan

Leave a Comment